انواع ژئوتکستایل ها در دنیای مدرن در صنایع متفاوت برای تسهیل امور مورد استفاده قرار می‌گیرد. ژئوتکستایل‌های مدرن معمولاً از پلیمرهای مصنوعی – پلی پروپیلن‌ها، پلی استرها، پلی اتیلن‌ها و پلی آمیدها – ساخته می شوند که در مقابل فرآیندهای بیولوژیکی و شیمیایی تجزیه ناپذیرند.
این مواد با داشتن چهار ویژگی (جداسازی، فیلتراسیون، تقویت و عایق رطوبتی) که در مقاله ژئوتکستایل چیست؟ بصورت کامل درباره آن‌ها صحبت کردیم، در صنایع مختلف کاربردهای فراوانی پیدا کرده‌اند و به سختی می‌توان برای آن‌ها جایگزینی پیدا کرد.
کاربرد ژئوتکستایل ها در صنایع گوناگون
همانطور که گفته شد ژئوتکستایل ها در صنایع گوناگونی مورد استفاده قرار می‌گیرند که در ادامه به تشریح این صنایع می‌پردازیم:
1- عمران و راه‌سازی
در حال حاضر ژئوتکستایل‌ها بیشترین کاربرد را برای تثبیت خاک در زیرساخت‌های جاده‌ای دارند. چنانچه مقرر شود در منطقه‌ای که استحکام طبیعی مناسبی ندارد مانند نقاط مرطوب و پربارش جاده ساخته شود زمین بصورت طبیعی استحکام لازم برای تحمل بارهای ترافیکی را ندارد و اگر بر روی آن جاده‌ای ساخته شود بطور حتم در زیر بار ترافیک‌های حتی سبک نیز خاک زیرین جابه‌جا خواهد شد؛ لذا در این شرایط ژئوتکستایل‌ها با ویژگی جداسازی و زهکشی خود به کمک ما می‌آیند و خاک‌های زیرین جاده را در امان نگه می‌دارند و حرکت آب را در زیر بستر یا خارج از بستر جاده مدیریت می‌کنند.
2- ساخت دیوارهای حائل
در سال‌های اخیر استفاده از خاک مسلح در ساخت دیوارهای حائل مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. همانطور که می‌دانید «مسلح کردن خاک» به معنای استفاده از عناصر کششی مانند میلگرد، تسمه فولادی و ژئوتکستایل، برای افزایش مقاومت کششی خاک است. در بین عناصر کششی، ژئوتکستایل‌ها به عنوان منسوجاتی متخلخل و نفوذپذیر که از الیاف پلیمر ساخته می‌شوند و خاصیت اصلی آن‌ها فسادناپذیری در مقابل عوامل مخرب درون خاک است بسیار بهتر و مقرون به صرفه‌تر از سایرین هستند.
یک دیوار حائل ژئوتکستایل را می‌توان با نصف هزینه یک دیوار معمولی ساخت. از ژئوتکستایل‌ها در پشت دیوارهای حائل به جهت مقاوم‌سازی استفاده می‌شود. ژئوتکستایل‌های پلی پروپلین تقریبا نصف ژئوتکستایل‌های پلی استر و پلی اتیلن هزینه دارند و برای نصب به کار کمتری نیز نیاز دارند.
3_ زهکشی زیر زمینی
ژئوتکستایل‌ها جایگزین بسیار مناسبی برای تمام فیلترهای خاکی متداول در تقریبا تمام سازه‌ها مانند زیرساخت سدها، جاده‌ها، سیستم‌های رهگیری آب‌های زیرزمینی، پِی ساختمان‌ها و … هستند. در مقایسه با فیلترهای خاک معمولی، ژئوتکستایل‌ها با ارائه یک فیلتر ثابت و پیوسته باعث کم شدن نیاز سازندگان به حفاری و به تبع آن ساخت و سازی با کیفیت‌تر می‌شوند که اثرات سو زیست محیطی را کاهش می‌دهد. برای این منظور هر دو نوع ژئوتکستایل بافته‌شده و غیربافته در کاربرد زهکشی عملکرد خوبی دارند. از ژئوتکستایل‌های غیربافته معمولا زمانی استفاده می‌شود که حفظ ذرات ریز خاک برای عملکرد سیستم زهکشی، حیاتی باشد.
4- جلوگیری از فرسایش خاک‌های ساحلی و موج شکن‌ها
بدون استفاده از ژئوتکستایل در سواحل به عنوان فیلتری برای کنتزل خوردگی، حرکت موج‌ها باعث فرسایش مواد بستر از زیر بتن آرمه‌ها می‌شود. همچنین از ژئوتکستایل‌ها به عنوان یک ماده جداکننده در فوندانسیون موج شکن‌ها و آب شکن‌ها نیز به صورت گسترده استفاده می‌شود.
5- مهار زباله‌ها و پاکسازی محیط زیست
در پروژه‌های مهار زباله و پاکسازی محیط زیست مانند پروژه‌های احداث محل دفن زباله در لندفیل (به فضاهای بسته و ایزوله برای نگهداری و دفن زباله و پسماند به صورت طولانی مدت، لندفیل گفته می‌شود) ژئوتکستایل‌ها کاربرد فراوانی دارند. در این کاربرد ژئوتکستایل‌ها باید استحکام خود را درحالیکه در معرض محیط‌های شیمیایی خشن هستند حفظ کنند. وظایف اصلی ژئوتکستایل‌ها در لندفیل‌ها عبارت است از: جلوگیری از حرکت شیرابه‌ها و ورود به آب‌های زیر زمینی، جلوگیری از سوراخ شدن لایه ژئوممبران، جلوگیری از حرکت ذرات ریز خاک به لایه زهکش یا درون لندفیل‌ها.
6- زیرسازی خطوط راه آهن
حفظ بسترِ مسیرِ ریل‌ها در بهره‌برداری کارآمد از خطوط راه‌آهن بسیار مهم است زیرا بر اثر عبور و مرور مکرر قطارهایی با وزن بالا، ممکن است خطوط آهن تغییر شکل دهند. لذا یکی از مهم‌ترین کاربردهای ژئوتکستایل‌ها در خطوط راه آهن، کنترل فرسایش است. استفاده از ژئوتکستایل‌ها در زیرِ بسترِ خطوط راه آهن تضمین می‌کند که این خطوط می‌توانند وزن بارهایی که از روی آن می‌گذرند را تحمل کنند. از این مواد در تمامی مسیر راه آهن از جمله در تقاطع‌ها، پیچ‌ها و مکان‌هایی که خطوط عوض می‌شوند استفاده می‌شود.
معرفی انواع ژئوتکستایل ها
در این بخش از مقاله به معرفی انواع متفاوت ژئوتکستایل ها می پردازیم:
1_ ژئوتکستایل‌های بافته شده Woven Geotextiles
ژئوتکستایل‌های بافته شده از دو مجموعه الیاف عمود بر هم ساخته می‌شوند که طبق انتظار الیافی که در امتداد طول قرار می‌گیرند را تار و الیاف عمود بر آن‌ها را پود می‌نامیم. از ژئوتکستایل‌های بافته شده برای عملکردهای جداسازی و افزایش استحکام خاک استفاده می‌شود.
2- ژئوتکستایل های غیربافته Nonwoven Geotextiles
ژئوتکستایل‌های غیربافته استحکام کششی زیادی ندارند اما قابیت جداسازی، زهکشی و فیلتراسیون آن‌ها بیشتر از سایرین است. این نوع از ژئوتکستایل‌ها از یک رشته نخ پیوسته یا الیاف کوتاه در هم تنیده تولید می‌شوند. برای به هم پیوستگی الیاف در ژئوتکستایل‌های غیربافته از روش‌های حرارتی، شیمیایی، مکانیکی و ترکیبی استفاده می‌شود.
3_ ژئوتکستایل‌های حلقه‌ای بافتنی Knitted Geotextiles
این نوع از ژئوتکستایل‌ها انعطاف‌پذیری خوبی دارند و از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه هستند و با افزایش تقاضا برای زهکشی و کنترل فرسایش خاک، میزان استفاده از آن‌ها نیز روز به روز در حال افزایش است. ژئوتکستایل‌های حلقه‌ای بافتنی از به هم پیوستن مجموعه‌ای از حلقه‌های الیاف به یکدیگر تولید می‌شوند و تکنیک مورد استفاده در ساخت آن‌ها مانند روش بافتن با کامواست.
4- ژئوتکستایل‌های اسپان باند Spunbonded Geotextiles
در دنیای پارچه به پارچه‌هایی که مانند پارچه‌های معمولی از تار و پود تشکیل نشده‌اند بلکه از الیاف پرس تشکیل شده‌اند، پارچه اسپان باند گفته می‌شود. این روش سریع‌ترین روش تولید پارچه‌های غیربافته است که در آن رشته‌ها به شکل تسمه بریده و رول می‌شوند، سپس رول‌ها گرم شده و در کنار هم ثابت می‌شوند.
5_ ژئوتکستایل‌های بافته طنابی شکل Braided Geotextile
در این نوع از ژئوتکستایل‌ها عموما سه یا چند رشته الیاف به صورت مورب با هم بافته می‌شوند و ساختاری در هم آمیخته با رشته‌ها را می‌سازند. توپولوژی رشته‌های در هم تنیده در این نوع از ژئوتکستایل‌ها مشابه ژئوتکستایل‌های گروه اول یعنی ژئوتکستایل‌های بافته شده است.
